Składki i emerytury z tym najczęściej kojarzy się potężny gmach ZUS przy ul. Bernarda Pretficza. Budynek swoją wielkością robi wrażenie. Nie mniej ciekawe są architektoniczne detale w środku i mało znany dziedziniec z ogrodem. Zobaczcie zdjęcia naszego fotoreportera Oleksandra Poliakovskyego.
ZUS przy ul. Pretficza. Co tam kiedyś było?
Zabytkowy budynek, w którym znajduje się wrocławski ZUS został zbudowany w latach 20-stych poprzedniego stulecia, jako siedziba niemieckiego urzędu finansowego.
Autorem projekty był monachijski architekt Allescher. Uroczyste otwarcie budynku miało miejsce w październiku 1926 r.Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.
Według dostępnych źródeł historycznych w 1929 r. Allescher zaprojektował także w wewnętrznym dziedzińcu budynku pawilon ogrodowy i geometryczny ogród z istniejąca do dzisiaj fontanną w środku. Zarówno ogród, jak i pawilon spełniały funkcje rekreacyjne dla pracowników ówczesnego urzędu finansowego.
- Ciekawostką jest to, że piękna elewacja budynku została zaprojektowana w nawiązaniu do elewacji barokowych klasztorów śląskich – wskazuje Iwona Kowalska-Matis.
Galeria zdjęć
Potężny gmach ZUS we Wrocławiu. Architektura, wnętrza, ciekawostki
Rzeczniczka, zachęca do zajrzenia do środka budynku. Tuż za drzwiami wejściowymi znajduje się monumentalny hall główny – wsparty na rzędach prostych filarów. W nim, robiąca wrażenie poprzez nawiązanie do barokowych, klatka schodowa z reprezentacyjnymi schodami zbudowanymi w kształcie litery „T”.
Monumentalności całemu wnętrzu dodawały, niestety dziś nie zachowane, witraże w oknach z przedstawieniami herbów czterdziestu miast objętych działalnością ówczesnego Urzędu Finansowego. W małych okienkach poniżej znajdowały się orły: śląski i państwowy niemiecki. Również wprowadzenie pseudofaset sufitu nawiązywało do rozwiązań konstrukcyjnych z wieków poprzednich.
Analogicznie zaprojektowano dwie boczne klatki schodowe na narożnikach głównego korpusu budynku oraz dodatkową w dobudowanej części wschodniego skrzydła. Wszystkie umiejscowiono w przestronnych hallach wspartych na filarach.
W obu klatkach schodowych na ścianach wewnętrznych znajdowały się ceramiczne modele fragmentów elewacji budynku. Obecnie zachował się tylko jeden z przedstawieniem wschodniej części elewacji frontowej.
Galeria zdjęć
- Rozmieszczenie gabinetów urzędników w dwóch rzędach oddzielonych korytarzem wewnętrznym zapewniało doskonałe oświetlenie i wentylację pomieszczeń oraz umożliwiało łatwy dostęp interesantów – opowiada Iwona Kowalska-Matis. - Elementami przełamującymi monumentalizm i absolutną powagę wystroju wnętrz były ceramiczne elementy balustrady schodów z motywami kwiatowymi – dodaje.
W okresie powojennym budynek nie zmienił swojego przeznaczenia i był wykorzystywany przez Urząd Skarbowy Wrocław - Krzyki, Izbę Skarbową i ZUS. Obecnie użytkowany jest tylko przez ZUS. W pierwszej połowie lat 90. przeprowadzono remont kapitalny elewacji i częściowo wnętrz.
Źródło: materiały przygotowane we wrześniu 1996 r. przez dr Iwonę Bińkowską (z Biblioteki Uniwersyteckiej Na Piasku), które znajdują się w Urzędzie Miejskim Wrocławia - karty ewidencyjnej zabytków architektury i budownictwa.
